Yeni iş kuran gençlerimize; faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri kazançlarının bir kısmını vergi dışı bırakmak, gençlerimizin girişimciliğe yönlendirilmesini desteklemek ve iş dünyasına atılmasını kolaylaştırmak amacıyla, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile vergi teşviki ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile sigorta prim teşviki uygulanmaktadır.

GENÇ GİRİŞİMCİLERE SAĞLANAN VERGİ TEŞVİKİ

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 ‘nci maddesi ile 10/2/2016 tarihinden itibaren ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan genç girişimcilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri kazançlarının gelir vergisi tarifesinin ikinci diliminde yer alan tutara kadar olan kısmı gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Genç girişimci kazanç istisnası tutarı 7440 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile  gelir vergisi tarifesinin ikinci diliminde yer alan tutar olarak değiştirilmiştir. 2024 yılı için uygulanacak istisna tutarı 230.000 Türk lirası olup bu tutar her yıl güncellenecektir.

Vergi Teşvikinden Kimler Yararlanabilir?

Genç girişimcilerde kazanç istisnasından;

• Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan,
• Mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişiler, yararlanabilir.

Vergi Teşvikinden Yararlanma Şartları Nelerdir?

Tam mükellef gerçek kişilerin, vergi teşvikinden yararlanabilmesi için;

• İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,
• Kendi işinde bilfiil çalışması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi,
• Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde işe başlama tarihi itibarıyla ortakların tamamının tüm şartları taşıması,
• Faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin (ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hariç olmak üzere) eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,
• Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması, şartlarını taşıması gerekmektedir.

Kazanç istisnasından yararlanan mükelleflerin, beyana tabi başka bir gelirinin (kira, menkul sermaye iradı, ücret,  diğer kazanç ve iratlar) olması durumunda; bu mükellefler sadece ticari, zirai ve mesleki kazançları dolayısıyla teşvik uygulamasından yararlanabileceklerdir

Teşvik kapsamındaki mükelleflerin, bir vergilendirme döneminde ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerinden bir veya birkaçından kazanç elde etmeleri durumunda teşvik, beyan edilen bu gelirlerin toplamına uygulanır.

Vergi teşviki, üç vergilendirme dönemi ile sınırlı olup önceki faaliyetine devam ederken yeni bir faaliyete başlanılması teşvik süresini uzatmayacaktır.

Söz konusu teşvikten yararlananlar tarafından verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesinin gelir bildirimi tablosuna o yıl elde edilen gelirden teşvik tutarı düşüldükten sonra kalan tutar gelir olarak yazılacaktır.

Teşvik kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya teşvik tutarının altında kazanç elde edilmesi halinde dahi yıllık gelir vergisi beyannamesi verilecektir.

Bir vergilendirme döneminde teşvik tutarının altında kazanç elde edilmesi durumunda teşvikten yararlanılmayan tutar, ertesi yıla devredilemeyecektir.

Vergi Teşviki Uygulamasında Özellikli Durumlar Nelerdir?

•  Faaliyetin ortaklık olarak yürütülmesi

Adi ortaklık veya şahıs şirketi kurmak suretiyle faaliyette bulunan mükellefler, tüm ortakların ayrı ayrı istisna şartlarını taşımaları şartıyla vergi teşvikinden ayrı ayrı yararlanabilir. Ortaklardan herhangi birinin istisna şartlarını taşımaması halinde, diğer ortaklar da vergi teşvikinden yararlanamayacaktır.

• İşletmenin devralınması

Bir işletmenin veya mesleki faaliyetin devralınması halinde, teşvikten yararlanılabilmesi için işletmenin ya da mesleki faaliyetin devralındığı kişinin, eş veya üçüncü dereceye (bu derece dahil) kadar kan veya kayın hısımlarından olmaması gerekmektedir

Ölüm dolayısıyla eş ve çocuklar tarafından işletmenin veya mesleki faaliyetin devralınması halinde, ölen mükellefin teşvikten faydalanıp fayda [anmadığına bakılmaksızın, devralan eş veya çocuklar istisnaya ilişkin şartların tamamını taşımaları kaydıyla, teşvikten üç vergilendirme dönemi boyunca yararlanabileceklerdir.

•  Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması

Mükelleflerin mevcut bir işletmeye, mesleki faaliyete veya ortaklığa sonradan ortak olmaları durumunda, diğer tüm şartları taşısalar dahi vergi teşvikinden yararlanmaları söz konusu olmayacaktır.

Vergi teşvikinin, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye etkisi bulunmamaktadır

İşi Terk ya da İş Değişikliği Durumlarında Vergi Teşviki Uygulaması Nasıl Olacaktır?

Vergi teşvikinden yararlanan mükelleflerce daha sonra herhangi bir nedenle faaliyetin terk edilmesi durumunda, terk tarihine kadar elde edilen kazançlar dolayısıyla teşvikten yararlanılacaktır. Faaliyet terkedildikten sonra teşvik kapsamındaki söz konusu faaliyetlere tekrar başlanılması halinde ise adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunması şartı ihlal edilmiş sayılacağından bu teşvikten yararlanılamaz.

Teşvikten yararlananların, yararlanma süresi içerisinde faaliyetlerini ticari, zirai ya da mesleki faaliyet olarak değiştirmeleri veya faaliyet konusunda değişiklik yapmaları durumunda, yararlanılmayan süre kadar söz konusu teşvikten yararlanmaları mümkündür.

Takvim yılı içerisinde işe başlanılması veya işin terk edilmesi durumlarında; işe başlama tarihinden yıl sonuna kadar olan kıst dönem ve takvim yılı başından işin terk edildiği tarihe kadar olan kıst dönem bir vergilendirme dönemi sayılacak olup bu dönemler için teşvikten tam olarak yararlanılmış sayılacaktır.

Kazançları basit usulde tespit olunan mükelleflerin takvim yılı içerisinde gerçek usule geçmeleri durumunda, bu mükellefler genç girişimci istisnasına ait diğer şartları taşısalar dahi adlarına ilk defa mükellefiyet tesis edilme şartını ihlal etmiş olacaklarından, söz konusu teşvikten yararlanamazlar.

GENÇ GİRİŞİMCİLERE SAĞLANAN SİGORTA PRİM TEŞVİKİ

Ekonomik büyüme ve kalkınmanın destekleyici gücü, yenilik ve yaratıcılığın en önemli kaynaklarından biri olan genç girişimcilere, 551 0 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesine eklenen hüküm ile sigorta prim teşviki uygulaması getirilmiştir.

Bu kapsamda, 1 /6/2018 tarihinden itibaren 551 0 sayılı Kanunun 4/1-b maddesi kapsamında ilk defa vergi mükellefi olarak sigortalı sayılan gerçek kişilerin primleri, tescil tarihinden itibaren bir yıl süreyle 551 0 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınır üzerinden Hazinece karşılanacaktır.

Sigorta Prim Teşvikinden Yararlanma Şartları Nelerdir?

Sigorta Prim Teşvikinden yararlanma şartları aşağıda belirtilmiştir:

• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanmak.
• Mükellefiyet başlangıç tarihi itibariyle 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olmak.
• 1 /6/2018 tarihinden itibaren ilk defa vergi mükellefi olarak 5510 sayılı Kanunun 4/1 -b maddesi kapsamında sigortalı sayılan gerçek kişilerden olmak.
• Kendi işinde bilfiil çalışması veya işin kendisi tarafından sevk ve İdare edilmesi.
• Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması.
• Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması.

Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde, ortaklar arasında en genç olanı sigorta prim teşvikinden faydalanabilecektir. Prim teşvikinden faydalanabilmeleri için tüm ortakların ayrı ayrı teşvik şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Ortaklardan herhangi birinin teşvik şartlarını taşımaması halinde, diğer ortaklar da sigorta prim teşvikinden yararlanamayacaktır.

Sigorta Prim Teşviki İçin Başvuru Nasıl ve Nereye Yapılacaktır?

Sigorta prim teşvikinden yararlanmak isteyen sigortalıların tescil işlemleri, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 ‘nci maddesi kapsamında bağlı bulundukları vergi dairesinden temin edecekleri “Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası” belgesi ile bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/ merkez müdürlüklerince yapılacaktır.

Konuya ilişkin ayrıntılı bilgiye 292 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği ve 2018/28 sayılı Genç Girişimci Teşvik Uygulaması SGK Genelgesinden ulaşmanız mümkündür.

Kazancı Basit Usulde Tespit Edilenler Sigorta Prim Teşvikinden Yararlanabilir mi?

Kazançları basit usulde tespit olunan mükelleflerin kazançları gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Bu kapsamda, kazançları basit usulde tespit olunan mükelleflerin, söz konusu kazançları için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmemekte olup, Kanunda öngörülen diğer istisna ve indirimlerin kazançtan indirimi söz konusu olmamaktadır.

Genç girişimcilere yönelik olarak öngörülen kazanç istisnasının indirim konusu yapılamaması, bu mükelleflerin genç girişimci şartlarına haiz olduğunun kabulüne engel teşkil etmemektedir.

Buna göre, diğer mükelleflerde olduğu gibi talep etmeleri halinde bahse konu istisnadan yararlanan mükelleflere de sigorta prim teşvikinden yararlanmalarını teminen, bağlı bulundukları vergi dairelerince istisna şartlarını taşıyıp taşımadıklarına dair yazı verilmesi mümkün bulunmaktadır.